Molens en de Oranjes
bron: Alphens.nl
Prinses Beatrix zal op zaterdag 5 september het startschot geven voor de Zeeuwse Molendag. Het is de eerste keer
dat ze in actie komt als beschermvrouwe van Vereniging De Hollandsche Molen. Oranje is net zo ‘Hollands’ als tulpen, kaas en molens zou je kunnen zeggen. De band tussen molens en de familie Van Oranje-Nassau gaat al ver terug in de geschiedenis. Zo kent het molenaarsjargon de uitdrukking ‘Voor de prins draaien’. Dit betekent dat een molen draait zonder dat er iets wordt geproduceerd, de werktuigen draaien dus niet mee. De oorsprong van de uitspraak lag in het feit dat diverse steden in de Nederlanden tijdens de Tachtigjarige Oorlog door de Spanjaarden werden belegerd. Voedsel was er amper meer in de steden, maar om de vijand te doen geloven dat de molens nog werk hadden (en er dus voedsel was!) draaiden de molens in opdracht van de Prins van Oranje zonder daadwerkelijk iets te malen. Voor de prins draaien dus!
De Oranjes zelf zijn ook ooit molenbezitter geweest. Toen koning-stadhouder Willem III Paleis Soestdijk verbouwde en de tuinen aan liet leggen liet hij een kleine windmolen bouwen op het landgoed. De molen zorgde voor voldoende druk voor de zogenaamde Drakenfontein die naar verluid hoger spoot dan de fonteinen van Willems aartsrivaal in Versailles: ‘Zonnekoning’ Lodewijk XIV van Frankrijk. Bij windstilte dreef een paard de molen aan. De windmolen verdween op een gegeven moment in verband met de hoger wordende bomen, de stenen onderbouw werd later watertoren en is nog steeds bij Paleis Soestdijk te vinden, nu als onderdak voor de paleiswinkel.
De meest recente band tussen de Oranjes en het Nederlandse molenerfgoed is te zien aan het beschermersschap van de Vereniging De Hollandsche Molen. Al sinds de oprichting van deze vereniging in 1923 was één van de leden van de koninklijke familie beschermheer of –vrouw. Achtereenvolgens werd de functie bekleed door prins Hendrik, koningin Juliana, prins Claus en prins Friso. Het is uniek te noemen dat onze voormalige koningin de huidige beschermvrouwe is: prinses Beatrix heeft na haar troonsafstand aangegeven het aantal beschermvrouwschappen af te bouwen. Na het overlijden van haar zoon Friso nam ze echter zijn functie bij De Hollandsche Molen over. Letterlijk een mooie kroon op de eeuwenlange band tussen de Oranjes en de Nederlandse molens!
